اهمال کاری در مسیر مطالعه کنکور
مقدمه
برای همه ما پیش آمده است که قصد داریم در یک پروسه بلند مدت کاری انجام دهیم؛ مثلاً در یک بازه زمانی حدوداً یک ساله برای کنکور کارشناسی ارشد مدیریت یا کنکور دکتری خودمان را آماده کنیم؛ اما در روند انجام کار دچار اهمالکاری می‌شویم. با توجه به اثرات منفی اهمالکاری در فرایند مطالعه، در ادامه قصد داریم توضیحاتی درباره اهمال کاری در مسیر مطالعه کنکور ارائه دهیم.
اهمال کاری چیست؟
اهمال کاری به معنای به تعویق انداختن کارها تا آخرین لحظه و انجام ندادن آن کار تا وقتی که مهلت آن به پایان برسد. پدیده اهمال کاری در دو سطح شناختی و رفتاری خود را نشان می‌دهد. در سطح رفتاری (غیر فعال)، شخصی که هدفش شرکت در کنکور کارشناسی ارشد مدیریت است، کار را بدون هیچ دلیل خاصی در زمان مشخص انجام نمی‌دهد و آن را به تعویق می اندازد. از طرفی اهمالکاری ممکن است در سطح شناختی باشد یعنی فرد به دلایلی مانند کمال‌طلبی، نداشتن قدرت حل مسئله، ناتوانی در تصمیم‌گیری و عدم اعتماد به نفس، نمی‌تواند برنامه‌ریزی و مطالعه برای کنکور را شروع کند و آن را به سرانجام برساند.
اهمالکاری در روند مطالعه چگونه است؟
اهمالکاری در زمان درس خواندن دلایل مختلفی دارد، بنابراین برای غلبه بر آن ابتدا باید ریشه‌های این مشکل را پیدا کنیم تا بتوانیم به بهترین شکل آن را حل کنیم. در ادامه به برخی از دلایل مهم اهمالکاری در روند مطالعه اشاره می‌کنیم.
کمالگرایی، ترس از شکست
برخی از دانشجویان در روند مطالعه خود از اشتباه‌کردن عصبی می‌شوند و از مورد انتقاد قرار گرفتن، می‌ترسند. آنها معمولا آنقدر نگران انجام نادرست تکالیف هستند که آنها را به تعویق می‌اندازند تا از اضطراب ناشی از درست انجام ندادن تکلیف، اجتناب کنند. مثلا شخصی که نمی‌داند چگونه باید کتاب حجیم تئوری مدیریت را تا زمان کنکور کارشناسی ارشد بخواند و در آن به تسلط برسد، مدام شروع مطالعه را به تعویق می‌اندازد. افراد کمال‌گرا به‌دلیل ترس از شکست، کار مورد نظر را انجام نمی‌دهند. با این حال، شکست اصلی برای افراد کمال‌گرا برابر است با انجام ندادن کامل و دقیق کارها. در واقع آنها از نبردی که انجام نداده اند، شکست می‌خورند! چیزی که در ذهن افراد کمال‌گرا، اهمال کاری را به کمالگرایی پیوند می‌دهد، جمله‌ای شبیه به این جمله است: «اگه قراره این کار رو به بهترین شکل انجام ندم، بهتره اصلا انجامش ندم!». یک مثال خوب برای این دسته، افرادی هستند که برای شروع برنامه مطالعاتی‌شان منتظر هستند تا همه چیز عالی و سازماندهی شده باشد، تا زمانی که صددرصد امکانات فراهم نشود و همه چیز بر وفق مراد نباشد برنامه مطالعاتی خود را شروع نمی‌کنند.
مشکل در تنظیم احساسات
مطالعات نشان داده‌اند اهمالکاری در روند مطالعه، بیشتر به‌خاطر وجود مشکل در تنظیم احساسات است نه به خاطر مشکل در مدیریت زمان. دانشجویانی که در روند مطالعه، احساس بی‌حوصلگی، خستگی یا ناامیدی می‌کنند، راهکاری را در پیش می‌گیرند که با کم‌اهمیت جلوه‌دادن درس‌خواندن، احساس بهتری در خود ایجاد کنند و حواس خود را با فعالیت‌های سرگرم‌کننده و پاداش‌دهنده برای بهبود خلق‌وخوی خود پرت کنند.
ارتباط بعضی از مشکلات روحی یا جسمی با اهمال کاری مانند یک حلقه است که یکی، دیگری را تقویت می‌کند. به طور مثال افسردگی، نقص توجه یا بیش فعالی از جمله مشکلاتی هستند که به صورت اهمالکاری یا تنبلی در انجام کارها نمایان می‌شود. در چرخه اهمالکاری از اینکه کاری را انجام نمی‌دهیم، احساس گناه می‌کنیم و این حس باعث می‌شود که خود را سرزنش کنیم و به توانمندی‌هایمان شک کنیم. این شک، زیربنای ناامیدی را در وجودمان پی‌ریزی می‌کند و این ناامیدی هم باعث می‌شود که کاری انجام ندهیم.
تعهدات بیش از حد
اگر دانشجویی برنامه مطالعاتی متناسب با شرایطش نداشته باشد، مثلاً برنامه بسیار فشرده و سنگین و غیرقابل اجرایی تنظیم کرده باشد که زمان آزاد کمی را در اختیارش بگذارد ممکن است از اهمالکاری در روند مطالعه‌اش به‌عنوان روشی برای ایجاد مصنوعی «زمان آزاد» استفاده کند. متأسفانه، این نوع زمان آزاد معمولاً چندان رضایت‌بخش نیست، زیرا با احساس گناه به‌دلیل تعویق افتادن زمان انجام کار، همراه است.
عدم داشتن هدف و انگیزه درونی و احساس فشار از بیرون
وقتی دانشجویان انگیزه درونی کافی برای رسیدن به هدفی مثل قبولی درکنکور کارشناسی ارشد مدیریت در یکی از دانشگاه های خوب کشور را نداشته باشند، ممکن است آن را به تعویق بیندازند. اهمالکاری در روند مطالعه، روش آنها برای مقاومت در برابر این اجبار می‌شود.
وجود ابهاماتی در مورد چگونگی روند مطالعه و برنامه‌ریزی
وقتی دانشجویان از مسیری که باید طی کنند تا به موفقیت برسند اطلاع کافی ندارند یا نمی‌دانند چه انتظاری از آنها می‌رود، اهمالکاری می‌کنند. این امر به‌ویژه برای افرادی که عدم اطمینان یا موقعیت‌های ناشناخته برای آنها ناراحت کننده است، مشکل‌ساز می‌شود. اگر آنها مطمئن نباشند که چگونه برنامه‌ریزی کنند یا از روند پیشرفت یا نقاط قوت و ضعف‌شان آگاه نباشند، ممکن است در روند مطالعه دچار اهمالکاری شوند.
تخمین‌های زمانی خوش‌بینانه
گاهی برخی دانشجویان زمان باقی‌مانده برای درس‌خواندن را بیش از حد تخمین می‌زنند و زمانی را که برای تکمیل برنامه مطالعاتی خود در نظر دارند، دست‌کم می‌گیرند. در نتیجه، نمی‌توانند زمان کافی را برای تکمیل کردن آنها اختصاص دهند.
عدم آگاهی از نقطه شروع و ادامه دادن هدفمند مسیر
وقتی دانشجویان آگاهی درستی از اینکه بهتر است از کجا و چجوری یا با چه درسی شروع کنند یا چند ساعت بخوانند و چگونه ادامه دهند، ندارند؛ در روند مطالعه اهمالکاری می‌کنند. مثلا دانشجویی را درنظر بگیرید که چهار منبع برای یک درس مانند تئوری مدیریت تهیه کرده و حجم زیاد اطلاعات موجود در کتاب‌ها و دروس دیگر باعث سردرگمی و اضطرابش شده است و چون نمی‌داند از کجا باید شروع کند، مدام درس خواندن را به تعویق می‌اندازد.
حواس‌پرتی از عوامل اهمال کاری در روند مطالعه
مقدار زیادی از زمانی که افراد در اتاق خود به درس‌خواندن می‌پردازند، صرف حواس‌پرتی با محیط دیگر می‌شود. این امر می‌تواند آگاهانه یا ناخودآگاه رخ دهد. برای مثال انتخاب محیط نامناسب برای مطالعه ، میز شلوغ و به هم ریخته و یا عادت به چک کردن مداوم گوشی همراه و گشت‌وگذار در اینستاگرام و … باعث ایجاد وقفه‌های کوتاه و بلند در روند مطالعه می‌شود.
سخن پایانی
اهمالکاری یا به تعویق انداختن کارها به صورت ذاتی در همه انسان‌ها وجود دارد و گاهی موفق‌ترین افراد هم گرفتار آن می‌شوند؛ اما ممکن است این پدیده در زندگی اختلال ایجاد کند. اهمال کاری در روند مطالعه گاهی به الگوی ثابت رفتاری و عملکردی تبدیل می‌شود. یعنی افراد فقط زمانی کار را انجام می‌دهند که فرصت کمی باقی مانده باشد و در یک موقعیت اضطراری قرار گرفته باشند. با توجه به اینکه ریشه‌های اهمالکاری در روند مطالعه پیچیده است، توصیه می‌کنیم برای تشخیص و کار کردن روی مسائل درونی به درمانگر متبحر مراجعه کنید. در کنار آن می‌توانید از روش‌هایی استفاده کنید که احتمال افتادن در تله اهمالکاری را کاهش دهند.
دیدگاهتان را بنویسید