چگونه انگیزه مطالعه را افزایش دهیم؟ + بررسی 14 راهکار
مقدمه
داوطلبان در مسیر مطالعه و کسب آمادگی برای کنکور و یا دیگر آزمون‌ها، همیشه به دنبال راهی هستند تا بتوانند انگیزه مطالعه خود را در مسیری که پیش گرفتند، بالا نگه دارند. گاهی علاوه بر شرایطی که قابل پیش‌بینی نیستند و باعث وقفه افتادن در کارها و مطالعه دروس می‌شوند، عوامل دیگری رخ می‌دهد که به خود فرد وابسته است و مانع پیشرفت و موفقیت داوطلبان می‌شوند و انگیزه و امید به ادامه دادن را دشوار و گاهی غیر ممکن می‌سازد.
در این مقاله به بررسی عواملی می‌پردازیم که باعث افزایش انگیزه در مسیر مطالعاتی افراد می‌شوند.
راهکار افزایش انگیزه برای درس‌خواندن چیست؟
برخی از عواملی که در کنترل و افزایش انگیزه مطالعه وجود دارند، عبارتند از:
- خودشناسی
- شناسایی عوامل حواس‌پرتی
- انتخاب مکان مناسب برای مطالعه
- کنترل اضطراب
- استفاده از روش‌های درست مطالعه
- برنامه‌ریزی و پایبندی به آن
- درنظر گرفتن جایزه برای خود
- تعهد به زمان
- نوشتن اهداف
- دنبال نکردن اخبار
در ادامه به بررسی هر یک می‌پردازیم.
1. خودشناسی
اولین نکته‌ای که باید در نظر بگیرید و به بررسی و تحلیل آن بپردازید، شناخت ویژگی‌ها و عادات مطالعاتی خودتان است که در صدر عوامل افزایش انگیزه مطالعه قرار می‌گیرد؛ زیرا شناختن ویژگی‌های شخصی و یافتن راه حل‌هایی جهت برطرف کردن موانع ذهنی برای شروع هرکاری در اولویت است.
داوطلبان ابتدا باید عواملی را بیابند که باعث ایجاد انگیزه و شور و اشتیاق و همچنین کاهش انگیزه در آن‌ها می‌شوند؛ سپس به دنبال راهکارهایی برای از میان بردن عامل‌های مخرب و تهیه یک برنامه متعادل باشند. برای مثال تعدادی از داوطلبان خود را از تمامی تفریحاتی که قبل از دوران کنکور محروم می‌کنند و به تدریج در مسیر مطالعه دچار ناامیدی و سرخوردگی می‌شوند. این افراد نباید به طور کلی خود را وقف درس کنند و اگر تفریح و درس را به صورت متعادل جلو ببرند، نتیجه بسیار بهتری خواهند گرفت. هر فرد با توجه به سبک زندگی خود، می‌تواند موارد مشابه با مثال ذکر شده را پیدا کند.
2. شناسایی عوامل حواس‌پرتی
حواس‌پرتی یکی از عوامل اصلی بر هم خوردن تمرکز در مطالعه و کاهش میزان انگیزه است. شما هنگامی که سرگرم انجام کاری هستید با تمام توان خود برای آن انرژی می‌گذارید؛ اما با وجود مجموعه‌ای از عوامل داخلی (مانند واکنش‌های جسمی) و خارجی (مانند تلفن همراه، مهمان سرزده و..) که ممکن است برای همه رخ بدهد، از شرایط مناسب خارج می‌شوید. شناسایی عوامل بیرونی کار راحتی است و می‌توان به راحتی برای آن راه حل‌هایی یافت؛ مانند تغییر مکان مطالعه، دور کردن تلفن همراه از خود و یا قرار دادن آن بر روی حالت پرواز و … . اما عوامل درونی نیاز به تحقیق و پیگیری به موقع دارند تا از بروز دوباره آن‌ها جلوگیری شود.
3. انتخاب مکان مناسب برای مطالعه
مدیریت عادت‌ها و کنترل آن‌ها یکی از نکات اساسی در بالا نگه داشتن انگیزه برای تمامی کارهاست.
مکانی که برای مطالعه انتخاب می‌کنید، به عادت‌های شما مربوط می‌شود. انتخاب محلی مناسب و آرامش بخش به دور از شلوغی و هیاهوی بیرون و بهترین مکان برای داشتن یک روتین مطالعاتی مناسب برای کنکور کارشناسی ارشد و دکتری است؛ زیرا محل مناسب علاوه بر ایجاد حس و حال خوب در شما، انگیزه مطالعه برای ادامه دادن کار را افزایش می‌دهد. سعی کنید مکان انتخابی خود را با وسایل زیاد شلوغ نکنید و تا حد امکان اطرافتان را خلوت نگه دارید؛ زیرا این کار باعث آرامش ذهن شده و شما را از اضطراب و سردرگمی نجات می‌دهد. برای مثال وجود کتاب‌های چند درس روی میز باعث می‌شود ذهن شما به سمت مطالب آن‌ها منحرف شده و حتی درس مورد مطالعه را کنار بگذارید و به سراغ مبحثی از یک درس دیگر بروید!
4. کنترل اضطراب
وجود حس استرس و اضطراب در درون ما امری طبیعی است؛ نکته اصلی کنترل کردن این حس است.
اضطراب زیاد در هر اموری باعث برهم خوردن تمرکز و کاهش میزان انگیزه در افراد می‌شود. افرادی دائماً نگران رتبه و درس و عقب ماندن از مبحث تعیین شده دارند، علاوه بر اینکه کار خود را پیش نمی‌برند بیشتر از برنامه خود عقب می‌مانند؛ زیرا افزایش این حس باعث می‌شود کنترل امور از دسترس خارج شود و کلافگی و سردرگمی جای آن را بگیرد. پس بهتر است برای حفظ انگیزه خود، در کنترل حس استرس و اضطراب خود کوشا باشد.
5. استفاده از روش‌های درست مطالعه
داوطلبان کنکور باید این نکته را بدانند با پیش گرفتن روش مطالعاتی درست و اصولی نه تنها در برنامه مطالعاتی خود پیشرفت می‌کنند؛ بلکه این پیشبرد باعث بالا رفتن انگیزه مطالعه در آن‌ها خواهد شد و منجر به مضاعف شدن تلاش و کوششان می‌شود.
در صورتی که از روش مطالعه صحیح دروس خود برای کنکور کارشناسی ارشد مطلع نیستید، از مشاوران باتجربه در این زمینه کمک بگیرید.
6. برنامه‌ریزی و پایبندی به آن
این حقیقت که داشتن برنامه‌ریزی و پایبند بودن به آن از عوامل موفقیت و افزایش انگیزه در افراد است، بر کسی پوشیده نیست. برنامه‌ریزی و عمل کردن به آن به داوطلبان کمک می‌کند تا از تمام زمان خود در روز و مباحثی که باید در هر ساعت مطالعه کنند و حتی برنامه‌هایی که برای امور شخصی خود ریخته‌اند، آگاهی کامل داشته باشند. این عمل نه تنها آن‌ها را از سردرگمی نجات می‌دهد، بلکه با انجام به موقع آن و پیشرفت در درس‌ها انگیزه دو چندان برای ادامه مسیر را دریافت می‌کنند. نکته مهم در برنامه‌ریزی، واقع‌بینی است تا برنامه ریزی متناسب و متعادلی انجام دهید تا بتوانید به آن عمل کنید و انگیزه مطالعه در شما کاهش پیدا نکند.
7. به زمان متعهد باشید
در دوران آمادگی برای کنکور علاوه بر کتاب و جزوه مهم‌ترین چیزی که در اختیار دارید، زمان شماست.
در تمام مدتی که برای خود مشخص کرده‌اید، باید متعهد باشید تا برنامه درسی خود را در زمان مشخص شروع و در زمان مقرر به پایان برسانید. در نظر داشته باشید لازمه پیشرفت برنامه‌ریزی روزانه، رعایت زمان‌های درنظر گرفته شده برای کارهاست و قرار نیست هر کار را در زمان دیگری که متعلق به آن نیست انجام دهید. همچنین مهم است که زمان سایر کارها را به درس خواندن اختصاص ندهید؛ درس، خواب، غذا خوردن، تفریح و … همگی باید در زمان مقرر خود انجام شوند.
داشتن زمان‌بندی و پایبند بودن به آن باعث ایجاد حس تعلق خاطر و آرامش در افراد می‌شود و در ادامه به بالا بردن انگیزه شما برای ادامه دادن این مسیر و پیشرفت روزافزون خواهد شد.
8. به خودتان جایزه بدهید
طرز فکر بیشتر افراد درباره هدیه این است که باید آن را از فرد دیگری دریافت کنند؛ اما در این مقاله به شما می‌گوییم که این طرز تفکر اشتباه است.
گاهی برای بالا بردن انگیزه و انرژی مثبت در خود با انجام برنامه‌ها و پیشبرد هر یک در زمان و مبحث مورد نظر به خود هدیه دهید. این هدایا بیشتر از اینکه جنبه‌ی مادی داشته باشند، از نظر روحی انگیزه شما را بالا می‌برند و باعث تشویق شدن به انجام درست کارها در زمان مقرر خواهد شد. اهداف بزرگ خود را به قسمت‌های کوچک تقسیم کنید و برای دستیابی به هر قسمت، پاداشی در نظر بگیرید. همچنین در کنار پاداش، تنبیهاتی را هم باید در نظر بگیرید.
9. نوشتن اهداف
نوشتن اهداف اولین قدم برای رسیدن به آن‌ها است؛ اما همانطور که می‌دانید نوشتن تنها راه حل نبوده و برای دستیابی به اهداف باید تلاش و کوشش بسیار کرد.
داوطلبان باید روزانه اهدافشان را مرور کنند و با دیدن اینکه هرروز یک قدم به آنچه پس ذهن خود دارند نزدیکتر می‌شوند انگیزه و اشتیاق برای درس خواندن، را در آن‌ها افزایش می‌یابد.
خوب است که در ابتدای روز قبل از شروع کردن برنامه روزانه، به بررسی اهداف و مسیری بپردازید که برای رسیدن به موفقیت باید آن را طی کنید؛ این کار باعث می‌شود راه و روش خود را به روز نگه دارید و در صورت به وجود آمدن شرایط جدید، راه حل جایگزین برای خود انتخاب کنید و با انجام درست برنامه، انگیزه مطالعه را در خود بالا نگه دارید.
10. دنبال نکردن اخبار
بسیاری از داوطلبان عادت به دنبال کردن رویدادهای خبری دارند و این عمل از جهاتی خوب و از جهاتی بد است.
اینکه شما به عنوان عضوی از جامعه‌ای که در آن زندگی می‌کنید پیگیر اخبار و وقایع پیش آمده باشید، خوب است اما با توجه به این مطلب که اخبار این روزهای ایران و جهان در برگیرنده وقایع ناگوار است؛ پیشنهاد ما این است که این روند را به مرور کم کرده و حتی در دوران کنکور خود متوقف کنید. دنبال کردن خبرهای بد نه تنها بر انگیزه و اشتیاق شما اثر نامناسب می‌گذارد؛ بلکه به مرور زمان باعث بر هم خوردن حال روحی و جسمی شما نیز شده و انگیزه مطالعه و امید به آینده را در شما کاهش خواهد داد.
11. تنظیم خواب
اهمیت خواب و کیفیت بالای آن در سال کنکور بسیار ضروری است و به سلامت جسمی و روحی داوطلبان کمک شایانی می‌کند. تنظیم کردن روتین خواب در افزایش انگیزه و یادگیری بسیار تاثیرگذار و از طرفی بر تقویت ظرفیت ذهنی و حافظه موثر خواهد بود. شما با داشتن برنامه خواب منظم و کافی در طول شبانه روز می‌توانید عملکرد خود را بالا برده و در نتیجه با انرژی و انگیزه بیشتر به امور شخصی و درسی خود بپردازید. اگر برنامه مناسبی برای خوابیدن داشته باشید و به میزان کافی به ذهن و بدن خود استراحت دهید، در طول از خستگی، خواب‌های مقطعی، عدم تمرکز و … در امان خواهید بود. بسیاری از داوطلبان این اشتباه را می‌کنند که با کاهش ساعت خواب در شب، ساعات مطالعه خود را افزایش می‌دهند. این عمل در دراز مدت باعث ایجاد مشکلات فراوانی خواهد شد.
12. تشکیل گروه‌های مطالعاتی با دوستان
برخی از افراد در گروه‌های مطالعاتی که با دوستان خود تشکیل می‌دهند، از انگیزه و اشتیاقی بیشتری برخوردار خواهند شد؛ زیرا داشتن روحیه تیمی و تبادل اطلاعات و تجربیات در مطالعه هر درس و اشتراک گذاری این اطلاعات باعث افزایش عملکرد و در نتیجه بالا رفتن انگیزه افراد برای مطالعه بیشتر و تقویت نقاط قوت و ضعف آن‌ها می‌شود. همچنین حس رقابت سالم بین داوطلبان نیز می‌تواند در تسریع این روند اثرگذار باشد.
13. مشاهده افراد موفق در رشته شما
مشاهده افراد موفق و صحبت با آن‌ها و شنیدن تجربیاتشان در انگیزه و اشتیاق داوطلبان کنکور ارشد و دکتری نقش کلیدی را ایفا می‌کند. یکی از دلایل موثر بودن این کار این است که برخی از افراد گمان می‌برند رتبه‌های برتر انسان‌های متفاوتی هستند اما هنگام صحبت با آن‌ها متوجه شرایط نسبتاً یکسان خود با آن‌ها می‌شوند؛ و دلیل اصلی موفقیت این افراد که تلاش و پشتکار است را الگوی خود قرار داده و با انگیزه بالاتر به ادامه مسیر می‌پردازند.
14. صحبت با مشاوران سرشناس کنکور ارشد و دکتری
صحبت با مشاوران کنکور و مشورت گرفتن و عمل به توصیه آن‌ها، علاوه بر افزایش انگیزه مطالعه در افراد، باعث پیشرفت و موفقیت داوطلبان نیز خواهد شد؛ زیرا این افراد حاصل سال‌ها تجربه خود را در اختیار داوطلبان قرار داده و با راهنمایی‌ها و دستورالعمل‌هایی که ارائه می‌دهند، می‌توانند باعث روشن‌تر شدن مسیر مطالعاتی داوطلبان و استفاده بهینه از وقت و انرژی آن‌ها شوند.
سخن پایانی
حفظ انگیزه مطالعه و افزایش آن در مسیر پرتلاطم موفقیت در کنکور کار بسیاری دشواری است؛ اما با تلاش و کوشش و پشتکار، می‌توان از پس تمام رویدادها و تجربیات سخت گذر کرد. در این مقاله راه‌های حفظ و افزایش انگیزه مطالعه را در اختیار شما داوطلبان عزیز قرار داده‌ایم تا با بهره‌گیری از آن‌ها، بتوانید موانع خود را شناخته، در جهت رفع آن‌ها تلاش کنید و در نهایت به موفقیت دست پیدا کنید.
دیدگاهتان را بنویسید